شان کانری، جیمز باند تکرارناپذیر سینما
نمیدانیم یادتان هست یا خیر، اما زمانی که هنوز ادبیات پلیسی آنگونه که باید و شاید به سینما راه پیدا نکرده بود، یک جوان خوشتیپ اسکاتلندی رخت «جیمز باند» (James Bond)، یکی از معروفترین شخصیتهای دنیای ادبیات پلیسی را بر تن کرد و در اولین فیلم از مجموعه فیلمهای «جیمز باند» با نام «دکتر نو» (Dr. No)، نقشآفرینی چشمگیری از خود به جای گذاشت. این جوان خوشتیپ کسی نبود به غیر از «شان کانری» (Sean Connery)، هنرپیشهای که «جیمز باند» را به یکی از معروفترین فیلمهای هالیوودی تبدیل کرد و از سال ۱۹۶۲ تاکنون شاهد ساخت دهها فیلم «جیمز باند» هستیم که یکی از دیگری جذابتر هستند. «شان کانری» در کنار مجموعه فیلمهای «جیمز باند»، نقشآفرینیهای چشمگیر دیگری نیز دارد و از یکی از اسطورههای هالیوود صحبت میکنیم که اثری از فیلمهای ضعیف و درجه دو در کارنامهاش نیست. در این بین همانگونه که حتماً در خبرها شنیدهاید، دست بیمهر روزگار «شان کانری» را از علاقهمندانش گرفت و این هنرپیشه اسطورهای در ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت. در نتیجه از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم مانند ما علاقه خاصی به اولین «جیمز باند» هالیوود دارید، در ادامه برای شما از زندگی هنری «شان کانری» میگوییم و به آثار درخشان این اسطوره اشاره میکنیم.
اوایل زندگی شان کانری
«توماس شان کانری» (Thomas Sean Connery) در تاریخ ۲۵ آگوست سال ۱۹۳۰ میلادی در «ادینبرا» واقع در اسکاتلند متولد شد. پدر و مادر وی زندگی کارگری و متوسطی داشتند. در نتیجه «شان» در نوجوانی مامور حمل شیر به درِ خانههای اهالی «ادینبرا» شد و در سال ۱۹۴۶ به خدمت ارتش درآمد، اما روزگار برنامههای دیگری برای «کانری» در آستین داشت و پس از مدتی به دلیل بیماری ناگزیر به ترک ارتش شد. «کانری» جوان برای گذران زندگی به حرفه رانندگی کامیون مشغول شد و پس از مدتی به شغل غریق نجات رو آورد. این شغلها بر وفق مراد «شان کانری» نبود و حرفههای مختلفی مانند مدل هنری، کارگری را میتوان از دیگر شغلهایی دانست که «کانری» در جوانی به آنها مشغول بود.
حرفه مدل هنری باعث شد تا «شان کانری» بیشتر از همیشه به تیپ و قیافهاش اهمیت دهد و در سن ۱۸ سالگی به شکل کاملاً حرفهای بدنسازی را دنبال کرد. «کانری» به لطف قد و قامت بلند و اندام ورزیدهای که داشت توانست در مسابقات بدنسازی مقام کسب کند. اما بدنسازی نیز سرگرمی نبود که «کانری» را راضی نگه دارد، در نتیجه پس از مدتی به فوتبال رو آورد و در تیم «بونیریگ رز اتلتیک» (Bonnyrigg Rose Athlethic)، مشغول به توپزنی شد و پس از مدتی پیشنهاد بسیار چشمگیری از جانب «مت باسبی» (Matt Busby)، مدیر تیم فوتبال منچستر یونایتد برای بازی در این تیم دریافت کرد.
به رغم اینکه «شان کانری» آینده درخشانی در فوتبال داشت و پیشنهاد بسیار خوبی از یکی از بهترین تیمهای فوتبال انگلیس دریافت کرده بود، به این پیشنهاد دست رد زد و با دنیای فوتبال خداحافظی کرد. مدتها بعد «شان کانری» مدعی شد که در آن زمان با خودش فکر کرده بود که اوج درخشش یک فوتبالیست نهایتاً تا ۳۰ سالگی است و بعد از آن درخششی در انتظار فوتبالیستها نیست، اما حرفه هنرپیشگی عمر طولانی دارد و درخشش در این حرفه بسیار بیشتر از فوتبال است. به همین دلیل «شان کانری» تمام هم و غم خود را برای حضور در سینما گذاشت.
عشق شان کانری به هنرپیشگی
«کانری» برای تکمیل درآمد خود در سالن تئاتر مشغول به کار شد و در طول برگزاری مسابقات بدنسازی در سال ۱۹۵۳ در لندن، یکی از هم ورزشکاران به «شان کانری» پیشنهاد شرکت در جلسه انتخاب هنرپیشه برای فیلم «پاسیفیک جنوبی» (South Pacific) را مطرح کرد. این جلسه به خوبی پیشرفت و نقش کوچکی به «شان کانری» برای حضور در این فیلم ایفا شد.
نقشی که به «کانری» برای حضور در فیلم «پاسیفیک جنوبی» پیشنهاد شده بود، نقش چشمگیری نبود، اما این فیلم زمینه آشنایی «کانری» جوان با «مایکل کِین» (Michael Caine)، دیگر هنرپیشه اسطورهای را فراهم کرد و این دو در آینده به دوستان صمیمی تبدیل شدند.
«شان کانری» به ایفای نقشهای پیشپاافتاده در فیلمها ادامه دارد و از آنجایی که این نقشها، درآمد چندانی برای او به دنبال نداشت، مجبور بود تا در کنار هنرپیشگی، به شغلهای دیگری نیز مشغول باشد و جالب است بدانید مدتی «کانری» به عنوان پرستار کودک مشغول به کار بود. «شان کانری» که به سرسختی معروف بود، از سینما هرگز ناامید نشد و پلکان ترقی را یکی پس از دیگری طی کرد و پس از بازی در فیلمهای نه چندان معروف، پیشنهادی برای حضور در نقشاول فیلم معروف «وقتی دیگر، مکانی دیگر» (Another Time, Another Place) دریافت کرد.
شان کانری و جیمز باند
پس از محبوبیت فیلم «وقتی دیگر، مکای دیگر»، چرخ موفقیت «کانری» سرعت گرفت و نقشاول فیلم «داربی اوگیل و مردم کوچولو» (Darby O’Gill and the Little People) را بازی کرد. حضور «شان کانری» در چند فیلم معروف و قد و قامت و چهره جذاب این هنرپیشه باعث شد تا در نهایت سایه همای سعادت روی سر «کانری» بیافتد و در سال ۱۹۶۲ میلادی، اولین فیلم از مجموعه فیلمهای «جیمز باند» با نام «دکتر نو» با هنرپیشگی وی به روی پرده نقرهای رفت.
جالب است بدانید «شان کانری» در ابتدا علاقهای به حضور در نقش «جیمز باند» نداشت، اما بعد از اینکه متوجه شد این فیلم ممکن است دنبالههای بیشتری داشته باشد و محبوبیت «جیمز باند» مسیر حرفهای «شان کانری» را تغییر خواهد داد، از بازی در نقش «جیمز باند» استقبال کرد.
«شان کانری» به اندازهای نقش «جیمز باند» را به زیبایی بازی کرد که این شخصیت به یکی از محبوبترین شخصیتهای سینمایی تبدیل شد و این روزها کسی را سراغ نداریم که آوازه «جیمز باند» به گوش وی نخورده باشد. «جیمز باندی» که «شان کانری» نقشآفرینی کرده بود به عنوان سومین قهرمان تاریخ سینما در فهرست «مؤسسه فیلم آمریکا» (American Film Institute)، قرار گرفت و «شان کانری» با «جیمز باند» به محبوبیتی فرای تصور دست پیدا کرد.
در میان سالهای ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۷، «شان کانری» در فیلمهای «دکتر نو»، «از روسیه با عشق» (From Russia With Love)، «پنجه طلایی» (Gold Finger) و «تاندِربال» (Thunderball) و «تو تنها دو بار زندگی میکنی» (You Only live Twice)، در نقش «جیمز باند»، مامور ۰۰۷ حضور داشت.
«جیمز باند» یک بار دیگر در سال ۱۹۶۹ با فیلم «در خدمت سرویس مخفی ملکه» نقشآفرینی شد، اما این بار خبری از «شان کانری» خوشتیپ و محبوب در این فیلم نبود و «جرج رابرت لازنبی» (George Robert Lazenby)، به جای «شان کانری» در این فیلم نقش «جیمز باند» را بر عهده گرفت.
«لازنبی» آنگونه که انتظار میرفت نتوانست «جیمز باند» را به تصویر بکشد، در نتیجه در سال ۱۹۷۱، «شان کانری» یک بار دیگر افتخار حضور در نقش «جیمز باند» را با فیلم «الماسها همیشگیاند» (Diamonds Are Forever)، پیدا کرد. در نهایت نیز حضور «شان کانری» در فیلمهای «جیمز باند» با «دیگر هرگز نگو هرگز» (Never Say Never Again) در سال ۱۹۸۳ به پایان رسید. این فیلم آخرین حضور «کانری» در نقش «جیمز باند» بود و پس از ایفای نقش «جیمز باند» به «راجر مور» (Roger Moore)، دیگر هنرپیشه خوشتیپ انگلیسی واگذار شد و اکنون نیز همانگونه که در جریان هستید، «دنیل کریگ» (Daniel Craig) افتخار نقشآفرینی جدیدترین فیلم از مجموعه آثار «جیمز باند» را بر عهده دارد و انتظار میرود این فیلم با نام «زمانی برای مردن نیست» (No Time To Die)، در سال ۲۰۲۱ اکران شود.
شان کانری فراتر از جیمز باند
هیچ شکی نیست که «کانری» با «جیمز باند» به دنیا شناخته شد، اما این هنرپیشه با استعداد و موقعیتشناس، ثابت کرد که موفقیت اتفاقی نیست و پس از مجموعه فیلمهای «جیمز باند» در آثار درخشانی حضور پیدا کرد و به دستاوردهای بیشتری در دنیای سینما رسید. از طرف دیگر «شان کانری» از بازی در نقش «جیمز باند» خسته شده بود و دوست نداشت طرفدارانش تنها او را با «جیمز باند» بشناسند. به همین دلیل در کنار حضور در مجموعه فیلمهای «جیمز باند»، در سال ۱۹۶۴ در فیلم «مارنی» (Marnie)، ساخته «آلفرد هیچکاک» (Alfred Hitchcock)، نقشآفرینی کرد و ایفای نقش «رابین هود» در فیلم «رابین و ماریان» (Robin And Marian)، در کنار «آدری هپبورن» (Audrey Hepburn)، هنرپیشه زیباروی آن زمان، یکی دیگر از آثار کلاسیک «شان کانری» به حساب میآید.
در کنار هفت فیلم «جیمز باندی» که «شان کانری» در آنها نقشآفرینی کرد، فیلمهای «تپه» (The Hill)، محصول ۱۹۶۵، «قتل در قطار سریعالسیر شرق» (Murder on the Orient Express)، محصول ۱۹۷۴، «مردی که میخواست سلطان باشد» (The Man Who Would Be King)، محصول سال ۱۹۷۵، «تسخیر ناپذیران» (The Untouchables)، محصول سال ۱۹۸۷، «صخره» (The Rock) و «تلهگذاری» (Entrapment)، محصول سال ۱۹۹۹، از معروفترین آثار «شان کانری» فقید بهحساب میآیند.
افتخارها و دستاوردهای هنری
کاملاً مشخص است هنرپیشهای که موی خود را در دنیای هنر سفید کرده، دستخالی از این دنیا نخواهد رفت و در سال ۱۹۸۸ جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در فیلم «تسخیرناپذیران» به «شان کانری» اهدا شد. در کنار اسکار بازیگری، دو جایزه «بافتا» (Bafta) و سه جایزه «گلدن گلوب» (Golden Globe)، نیز در کارنامه «شان کانری» به چشم میخورد. «کانری» در سال ۲۰۰۰ لقب شوالیه را دریافت کرد و بارها توانست در نظرسنجیها عنوان جذابترین مرد زنده دنیا را از آن خود کند.
«شان کانری» در تاریخ ۳۱ اکتبر و زمانی که ۹۰ سال عمر داشت، در منزل شخصیاش در «باهاما» از دنیا رفت، اما گنجینه آثار سینمایی که از این هنرمند فقید به یادگار مانده برای همیشه در خاطر هواداران وی ماندگار خواهد بود.