ده مستند برتر : پیشنهاد فیلم مترجم
ده مستند برتر تاریخ سینما : مستند های پیشنهادیِ فیلم مترجم
فهرست ده مستند برتر پیشنهادی فیلم مترجم ترتیب خاصی ندارد و شما به تناسب سال انتشار و موضوع می توانید بر اساس ذائقه خود به تماشای آنها بنشینید.
تریلر هر مستند نیز برای آشنایی هر چه بهترِ شما با مستند مربوطه در کانال آپارات فیلم مترجم تهیه و گردآوری شده است.
بازی جنگ، پیتر واتکینز، ۱۹۶۵
واتکینز در این فیلم حملات هسته ای به لندن را به تصویر می کشد و نشان می دهد در هر لحظه از وقوع چنین جنگی چه اتفاقاتی رخ می دهد. شبکه بی بی سی سال های زیادی پخش این مستند را ممنوع اعلام کرد زیرا حاوی تصاویر بسیار دلخراشی بود. حتی تصورش هم رعب آور است، درست در وسط جنگ سرد، کلاهک های جنگی به سویتان نشانه گرفته شوند! این مستند مشابه کارهای برشت، کارگران قرن بیستم است که می توان وحشت محض را در آن ها احساس کرد. برخی بر این باورند که شاید نتوان نام این اثر را یک مستند گذاشت، چرا که تمامی صحنه ها ساختگی هستند اما این صحنه ها تنها گمانه زنی هایی از آن دوران هستند. واتکینز در این باره میگوید: «رویداد های این جنگ احتمالا به همین صورتی است که در این مستند نشان داده شده و از نظر من بسیار واقعی است.» صحنه های این مستند با این که بسیار ناراحت کننده هستند، اما تا حد زیادی واقعی به نظر می رسند مثل صحنه های درگیری پلیس با مردم و سوختن مردم بیگناه در آتش. این مستند طبق اطلاعاتی که از دولت جمع آوری شده ساخته شده و بر اساس واقعیت است پس می توان اطمینان داشت براساس منابع موثقی ساخته شده و مخاطبان به چشم یک مستند واقعی به آن نگاه می کنند. این مستند اثری جسورانه و درخشان در صنعت فیلم سازی است. واتکینز با این اثر مفهوم مستند را دگرگون کرده است. از نظر من در فیلم سازی نباید هیچگونه حد و مرزی باشد و تاثیری که این مستند داشت خود این موضوع را اثبات می کند.
درس هایی از تاریکی، ورنر هرزوگ، ۱۹۹۵
از نظر من درس هایی از تاریکی یکی از قدرتمندترین آثاری است که با مضمون ضد جنگ ساخته شده است. فیلمبرداری این مستند درست پس از جنگ اول خلیج فارس و به آتش کشیده شدن میدان های نفتی عراقی آغاز شد. این مستند اساسا نمایش هوایی سوختن این میدان های نفتی است که موسیقی زیبای در پس زمینه آن پخش می شود. صحنه های این مستند واقعا زیبا و جذاب هستند. حتی نمی توانید تصورش را هم بکنید که میزان نابودی میدان های نفتی تا چه اندازه بوده است؛ ناراحت کننده تر از همه این ها صحنه ایست که مادری جوان ماجرای از دست دادن خانواده اش در جنگ را تعریف می کند و در مورد آیندهء فرزند پنج ساله اش ابراز نگرانی می کند. درس هایی از تاریکی مستندی است با صحنه های بسیار تلخ و برای آنکه به راحتی با آن ها کنار بیایید باید جای ورنر هرزوگ باشید!
وقتی سد ها شکستند، اسپایک لی، ۲۰۰۶
من این مستند چهار قسمتی را در خانه دوستم در آمستردام دیدم و خیلی تحت تاثیر قرار گرفتم. این مستند با نگاهی تند و البته عمیق نشان می دهد که چگونه سد های شهر نیواورلئان در مقابل طوفان کاترینا مقاومت خود را از دست داده و شکستند. تماشای این مستند واقعا من را متاثر کرد و در مورد روابط نژادی در آمریکا به فکر فرو برد که چطور می شود در کشوری توسعه یافته، فقر را احساس کرد. صحنهء شناور شدن اجساد بر روی آب و تلاش افراد برای نجات خود و همسایگانشان هیچگاه از ذهنم بیرون نمی رود. موسیقی این مستند که توسط ترنس بلنچرد ساخته شده و خود نیز در صحنه هایی از آن حضور دارد واقعا به یاد ماندنی است.
مرد گریزلی، ورنر هرزوگ، ۲۰۰۵
بیشترین چیزی که از این مستند به یاد دارم صدای ورنر هرزوگ است. این فیلم در نگاه اول در مورد مردی به نام تیموتی تریدول است که تابستان های زیادی را در آلاسکا و در کنار خرس های گریزلی گذرانده اما در نهایت یکی از آن خرس ها بدن او را پاره پاره می کند و می خورد. هرزوگ این مستند را به موضوعات عمیق تری مثل تنهایی و رابطه انسان با طبیعت بسط می دهد. بسیاری از فیلم سازان نگاه بی طرفانه ای نسبت به این مسئله دارند اما هرزوگ از بیان آن ها بیمی ندارد. گوش دادن به صدای او وقتی به دوربین نگاه می کند واقعا مخاطب را به خود جذب می کند.
آیلین: مرگ و زندگی یک قاتل سریالی، نیک برومفیلد و جوُن چرچیل، ۲۰۰۳
این آخرین مصاحبه با آیلین ورنوس قبل از اعدامش است؛ او بین سال های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۰ هفت مرد را در فلوریدا به قتل رساند. نکته جالب اینجاست که کسی از هدف واقعی ساخت این مستند خبری ندارد. آیلین آن را به منزله فرصتی برای شفاف سازی هدفش از انجام قتل ها و محافظت از خود می داند- من شدیدا به خاطر موقعیتی که در آن قرار داشت تحت تاثیر قرار گرفتم. اما از طرف دیگر نیک و جوُن این فیلم را دربارهء آیلین ساخته اند. پایان این مستند تکان هنده است زیرا نیک از آیلین سوالی می پرسد که او اصلا خوشش نمی آید و همانطور که به سمت چوبه دار می رود داد می زند: «لعنت به تو نیک!». با این حال این سوالی بود که نیک باید می پرسید زیرا از نظر من در یک فیلم مستند، فیلمساز مسئول همه چیز است.
داستان ها از زبان ما، سارا پُلی، ۲۰۱۲
داستان این مستند حالتی بازجویانه دارد و به صورت اول شخص بیان می شود، موضوع اصلی آن هویت، درک دوران کودکی و پیدا کردن پدر واقعی است. سارا پلی رابطه بین پدر مادرش را بررسی می کند و متوجه میشود که پدرش، پدر واقعی او نیست. بعضی از منتقدین او را به استفاده از فیلم های خانگی غیرواقعی متهم کردند اما این مسئله برای من مهم نبود –این منتقدین شاید حتی از رویاها یا خاطرات خوششان نیاید زیرا بر اساس وقایع روزمره شکل می گیرند و نوعی بازآفرینی هستند. داستان ها از زبان ما مستندی قدرتمند درباره خاطرات، اکتشافات و عشق است زیرا او به گونه ای از پدر خوانده اش قدر دانی می کند که گویی اصلا یک پدر واقعی ندارد.
ملکه ورسای، لورن گرینفیلد، ۲۰۱۲
نابرابری یکی از مهمترین مشکلات زمان حال است و به نظرم این مستند یکی از بهترین ها در این خصوص است. داستان این مستند دربارهء یک خانواده بسیار ثروتمند آمریکایی است که در حال ساخت بزرگترین خانه –عمارتی الهام گرفته از کاخ ورسای در فلوریدا- در آمریکا هستند اما به دلیل مشکلات مالی قادر به تمام کردن آن نیستند. این خانواده صاحب فرزندان زیادی است و یک پرستار فیلیپینی از آن ها مراقبت می کند که به دلیل ناتوانی مالی نمی تواند برای دیدن فزندان خود به خانه اش سفر کند. قسمتی از این مستند که هنوز به یاد دارم صحنه ای است که حیوان خانگی این خانواده می میرد زیرا کسی به او غذا نداده بود؛ البته بعدا معلوم شد که کودکان این خانواده حتی نمی دانستند یک حیوان خانگی دارند زیرا شدیدا غرق مادیات شده بودند. در این مستند هیچکس احساس خوشبختی نمی کند، مادری که نمی تواند فرزندان خودش را ببیند و حتی آن هایی که دارایی زیادی دارند. این مستند یک مسئله مهم جهانی را در ابعادی کوچک که مرگ حیوان خانگی است به خوبی بیان می کند.
پنج دوربین شکسته، عماد بورنات و گای دیویدی، ۲۰۱۱
این مستند دربارهء مردی فلسطینی است که از نابودی باغ های زیتون روستای خود به دست ارتش اسرائیل فیلمبرداری می کند. سربازان اسرائیلی در طول مدت فیلمبرداری چندین بار دوربین های این مرد فلسطینی را شکستند به همین دلیل این نام برای مستند انتخاب شد. بنظرم عماد از رنج دیدن مردمش خسته شده و میخواهد تمامی این رنج ها را به تصویر بکشد، حتی اگر به قیمت از دست دادن جانش تمام شود. او سپس با یک فیلمساز اسرائیلی همکاری می کند تا کار تدوین فیلم را برایش انجام دهد. به یاد دارم که مردم می گفتند او نمی بایست با یک اسرائیلی همکاری می کرد اما به نظرم مستند بسیار ارزشمندی ساخته شد که به خوبی نشان می دهد در فلسطین چه می گذرد.
پاره پاره های عراق، جیمز لانگلی، ۲۰۰۶
وقتی شنیدم این مستند با یک دوربین فیلمبرداری معمولی ضبط شده خیلی تعجب کردم زیرا واقعا زیباست و چهره جدیدی از عراق را به مخاطب نشان می دهد. در آن زمان تمام چیزی که از عراق نشان داده می شد تصویر جنگ بود. در این مستند می بینیم که مردم عراق چگونه زندگی می کنند –صحنه ها به گونه ای هستند که گویی کارگردان تمامی بخش های مربوط به جنگ را حذف کرده است. در صحنه های این مستند وحشت احساس می شود اما شاهد صحنهء خشونت باری نیستیم. مستند از سه دید مختلف نشان داده می شود. اولین داستان مربوط به پسری سنّی اهل بغداد است که پدرش را از دست داده، دیگری داستان پیروان روحانی شیعه مقتدی الصدر در جنوب و داستان سوم دربارهء خانواده ای کُرد در شمال است که از حضور آمریکایی ها در آن جا خرسند هستند. این مستند همچنین نشان می دهد که مردم عراق چگونه از نسلی به نسل دیگر تغییر کرده اند.
زمانی که سلطان بودیم، لئون گاست، ۱۹۹۶
این مستند احتمالا یکی از بهترین مستندهای ورزشی است که در سبک سینما وریته ساخته شده و صحنه های مسابقه «غرش در جنگل» در سال ۱۹۷۴ و مبارزه بین محمد علی و جورج فورمن را نشان می دهد. گاست در این مستند برگ برنده های زیادی داشت از جمله حضور شخصیت جذاب محمد علی، رقصیدن او و صحنه های مسابقه دادنش و از طرف دیگر حضور شخصیت تو دار جورج فورمن. با این حال گاست قادر به کنار هم گذاشتن همهء این صحنه ها در کنار هم نبود به همین دلیل تیلور هکفورد با انجام مصاحبه هایی با افراد حاضر و اشخاص مهمی مثل جورج پلیمپتون و نورمن میلر به ساخت این مستند کمک کرد. ترکیب تمامی این ها مستند بسیار زیبایی را خلق کرده است.
——————————————————————————————————————————————————————–
برای تماشای تریلر ده مستند برتر تاریخ سینما به کانال آپارات فیلم مترجم مراجعه نمایید.
شما میتوانید زیرنویس انگلیسی و فارسی این مستند ها را از زیر دریافت نمایید.
مترجم : ب. فاطمی
منبع : Guardian