نقد مستند گشودن قفل قفس‌ها

نقد مستند “گشودن قفل قفس‌ها”

موضوع اصلی این مستند که ساخته فیلمسازان برجسته پنه بیکر و کریس هجدوس می باشد “انسانیت” است. آیا از نظر حقوقی، مواردی وجود دارد که بتوان مانند انسان ها، برای حیوانات حقوقی در نظر گرفت تا آن ها را از شرایط بیرحمانه و طاقت فرسا دور ساخت؟ در گذشته فرض بر این بود که مفهوم شخص منحصر انسان است، تا اینکه قانون “شهروندان متحد” تصویب شد که بر اساس آن شرکت ها هم حق شهروندی دارند. آیا می توان چنین تعریفی را به موجوداتی جز انسان و جز شرکت ها تعمیم داد؟ در دهه های اخیر مبارزه برای حقوق حیوانات به جنبشی در حال رشد تبدیل شده که از گیاهخواری اصولی گرفته تا تظاهرات علیه آزمایش های علمی بر روی حیوانات، زمینه ها و صورت های زیادی به همراه داشته است. تمرکز اصلی مستند گشودن قفل قفس ها بر قوانین ایالات متحده و یک شخص حامی حقوق حیوانات است.

این مستند درباره پروژه حقوق موجودات غیرانسانی است که سه سال فعالیت وایز و همکارانش در خصوص پرونده های مربوط به حیوانات در دادگاه های نیویورک را به تصویر می کشد. وایز موضوع اصلی مباحث خود را بر روی میمون ها، فیل ها و آب باز سازان (پستانداران بی مو مانند دلفین ها و نهنگ ها) قرار داد تا به تلاش هایش مرزهای مشخصی وارد کند تا در نتیجه موثر واقع گردند. بر اساس مطالعات، این سه گونه توانایی های شناختی بسیار پیشرفته داشته و نسبت به خود و محیط خود آگاهی دارند. طبق گفته های وایز، هر کدام از این گونه ها نظریه ذهنی مختص به خود را دارند و گرچه مقصود او از این نظریه کاملا روشن است، اما مفهومی مبهم دارد. از منظر قانونی و عامه افراد، مزیت هایی برای این سه گونه وجود دارد؛ اول اینکه زیستگاه آن ها ایالات متحده نیست و دوما در رژیم غذایی ساکنین این کشور جایی ندارند.

در مستند گشودن قفل قفس ها تنها میمون ها در دادگاه های نیویورک حاضر می شوند. همچنین وایز و همکارانش را میبینیم که به نقاط مختلف این ایالت می روند و شرایط مختلفی که میمون ها در آن نگه داری می شوند را بررسی می کنند. بعضی از آن ها در پناهگاه های حفاظت شده قرار دارند و مهارت هایی نظیر استدلال، به خاطر سپردن و ارتباط با متصدیان آن محل را از خود نشان می دهند. برخی دیگر نیز تنها برای بازدید عموم در معرض نمایش قرار می گیرند (گاهی هم برای انجام آزمایشات) و این دو دسته همان هایی هستند که وایز برای آن ها پرونده های قضایی ایجاد کرده است. همانطور که از عنوان آن پیداست، این مستند به نوعی یک حمایت رسانه ای را بازگو می کند و به جوانب مثبت و منفی اختصاص حقوق بشر برای موجوداتی غیر از انسان ارتباطی ندارد. با این حال این مستند نقش مهمی در حوزه دادگاه افکار عمومی داشته است. نتایج نظرسنجی ها نشان می دهد که دیدگاه عموم نسبت به حقوق حیوانات در سال های اخیر دست خوش تغییراتی شده است. خوش بینی های وایز بی دلیل نبوده، حداقل حیوانات از این پس به او احترام می گذارند!