روند ترجمه فیلم
فیلم ها در سراسر دنیا طرفداران زیادی دارند. با وجود تعداد بالای فیلم های انگلیسی ساخته شده، ترجمه این فیلم ها برای انتشار جهانی نیز ضروری است. ساخت فیلم تجارتی بزرگ است و چندین شهر و کشور مدعی هستند که پایتخت صنعت فیلم سازی هستند. گذشته از لس آنجلس، که هالیوود در آنجا قرار دارد، نیویورک نیز از قطب های فیلم سازی دنیا به شمار می رود. کانادا و لندن نیز در کنار هندوستان در حال رقابت هستند.
به طور معمول زبان انگلیسی زبانی جهانی است ولی برای دسترسی به مخاطبان بیشتر بهتر می باشد که فیلم ها به زبان مخاطبان مقصد ترجمه شوند. در حال حاضر تولید کنندگان و توزیع کنندگان فیلم به طور جدی به دنبال این موضوع هستند و می خواهند که فیلم هایشان را برای مخاطبان جهانی منتشر کنند.
جهانی سازی محتویات دیداری-شنیداری
سازندگان فیلم و برنامه های تلویزیونی به دنبال روش های موثرتری برای جهانی سازی محتویات دیداری-شنیداری خود هستند. مخاطبان خارجی می توانند از طریق ترجمه از فیلم لذت ببرند. بنابراین بدون هزینه های سرسام آور می توان فیلم ها را به زبان دیگر ترجمه کرد. ساخت فیلم به زبانی دیگر برای راضی نگه داشتنن مخاطبان تقریبا غیر ممکن است. ساخت فیلم به یک زبان هزینه های میلیونی را به همراه دارد. حال بیایید فکر کنید که یک فیلم به زبان های مختلف تولید شود!
ترجمه فیلم
بدون در نظر گرفتن محدودیت های بودجه ساخت فیلم، یکی از بهترین روش های داشتن فیلم به زبان های دیگر، استفاده از ترجمه دیداری-شنیداری است. این کار را دفاتر خدمات زبانی انجام می دهند. آن ها این گونه آموزش دیده اند که خدمات ترجمه فیلم را به خوبی انجام دهند. تکنیک های مختلفی برای ترجمه فیلم وجود دارد که شامل زیرنویس، صداگذاری و دوبله می باشد. این روش ها از رایج ترین روش های ترجمه فیلم می باشند.
انتخاب روش صحیح ترجمه فیلم بسیار اهمیت دارد. انتخاب روش صحیح عوامل زیادی را در بر دارد مثل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی.
زیرنویس
دوبله صدا نام دیگری است برای زیرنویس. معمولا برای مناطق کوچکتر از زیرنویس استفاده می شود. کشورهایی که ترجیح می دهند از زیرنویس استفاده کنند شامل سوئد، پرتغال، لوکزامبورگ، یونان، فنلاند، دانمارک و بلژیک می باشند. این کشورها کوچک هستند و جمعیت آنها بیشتر از ۱۲ میلیون نفر نیست. این روش برای تولیدکنندگان به صرفه است، زیرا زیرنویس نسبت به روش های دیگر ارزان تر است.
همچنین از زیرنویس برای برنامه های تلویزیونی خارجی استفاده می شود. این کشورها زیرنوس را دوست دارند زیرا بسیاری از بینندگان محلی می توانند زبان اصلی فیلم یا برنامه تلویزیونی را درک کنند. دلیل دیگر استفاده از زیرنویس در این کشورها این است که معمولا چند زبان رسمی دارند.
بسیاری ازتولیدکنندگان فیلم ها و برنامه های تلویزیونی به دلایل زیر زیرنویس را ترجیح می دهند:
– هزینه آن به نسبت پایین تر است. در یک کلام، هزینه ساخت دوبله ۱۵ برابر بیشتر از زیرنویس می باشد.
– به فیلم اعتبار می بخشد. به این علت که بیننده می تواند صدای اصلی (زبان اصلی) را بشنود و از طریق زیرنویس می فهمد که چه چیزی گفته می شود. زیرنویس به مخاطبان کمک می کند که داستان را از طریق زبان خودشان دنبال کنند و بدون هیچ تغییری صدای اصلی را بشنوند.
– داستان فیلم بهتر منتقل می شود. با نمایش هماهنگ زیرنویس با صدای اصلی با وجود پیچیدگی دیالوگ فیلم، منظور آن به راحتی منتقل می شود. هنگام قرار دادن زیرنویس اولویت اول هماهنگی بین حرکت لب های بازیگر و دیالوگ نیست.
مواردی که استفاده از زیرنویس مناسب نیست
اگرچه استفاده از زیرنویس مقرون به صرفه است ولی نقص هایی نیز دارد. بنابراین همیشه در انتخاب بین دوبله و زیرنویس چالش هایی وجود دارد.
– زیرنویس سرعت مخاطبان را کم می کند. خواندن زیرنویس در فیلم های اکشن یا تریلرهای پر سرعت که صحنه ها به سرعت عوض می شوند، روش ایده الی نیست. اگر به تازگی از زیرنویس استفاده می کنید قطعا با این سختی مواجه شده اید. اگر سرعت خواندن شما پایین است، به جای لذت بردن دائما حواستان پرت می شود.
– زیرنویس ها باید در فضای محدود قرار بگیرند. زیرنویس ها باید در فضای محدودی قرار بگیرند. حداکثر میزان نمایش زیرنویس روی صفحه ۶ ثانیه است. یک زیرنویس یک خطی باید فقط ۶۴ کاراکتر داشته باشد و این میزان کاراکتر شامل فواصل بین کلمات نیز می باشد. فقط می توان دو خط زیرنویس روی صفحه نمایش قرار داد. هنگامی که دیالوگ طولانی است به دلیل محدودیت ها برخی از پیام های اصلی از بین می روند. این محدودیت ها مربوط به تمامی زبان ها می باشند.
– طولانی شدن زمان تولید. دلیل طولانی شدن زمان این است که زیرنویس پس از ویرایش فیلم و اتمام تمامی کارهای پس از تولید، ساخته می شود. برخی از زیرنویس ها روی فیلم ثابت هستند، به عبارت دیگر از فیلم جدا نمی شوند. برخی تولیدکنندگان ترجیح می دهند که زیرنویس را روی فیلم قرار دهند. بسیاری از تولید کنندگان این روش را ترجیح می دهند زیرا هر زمان که دوست داشته باشند می توانند زیرنویس را از روی صفحه بردارند.
– رنگ های مشابه نگرانی دیگری است که هنگام استفاده از زیرنویس با آن مواجه می شویم. دلیل این نگرانی این است که ممکن است در برخی مواقع به علت همپوشانی رنگی متن و تصویر، زیرنویس خوانده نشود.
دوبله
دوبله یا صداگذاری یکی دیگر از روش های ترجمه فیلم است. شامل جایگزین کردن صدای ضبط شده زبان مقصد روی صدای زبان اصلی فیلم می باشد. کشورهایی مثل اسپانیا، ایتالیا، آلمان و فرانسه دوبله را ترجیح می دهند. دوبله در کشورهای بزرگتر محبوب تر است، کشورهایی که جمعیتشان بیش از ۵۰ میلیون نفر است. در هر یک از این کشورها تنها یک زبان رسمی شناخته شده وجود دارد، بنابراین هزینه برای دوبله فیلم ها بسیار اقتصادی تر است زیرا تمامی مخاطبان دیالوگ های ترجمه شده را می فهمند.
البته تولیدکنندگان هنوز هم باید با عوامل سیاسی و سانسور فیلم ها دست و پنچه نرم کنند. در گذشته، برخی کشورها مثل اسپانیا به دلیل اینکه دولت نمی خواست شهروندانش تحت تاثیر زبان خارجی قرار بگیرند از سانسور استفاده می کرد. دوبله نیز معایب و مزایای خود را دارد.
مزایای دوبله
تولیدکنندگان می توانند سرمایه های خود را جبران کنند و دلایل این امر به شرح ذیل می باشد:
– دوبله میل مخاطبان را برای دیدن فیلم افزایش می دهد. مخاطبان هنگامی که دیالوگ های بازیگر را به زبان خودشان می شنوند و درک می کنند احساس اعتماد و آسایش بیشتری دارند. برخی متخصصان می گویند دیدن فیلم های دوبله شده به انسان ها حس خودمختاری و هویت ملی می دهد. برخی از مخاطبان می گویند هنگامی که فیلم دوبله شده نگاه می کنند داستان فیلم را بهتر متوجه می شوند. محققان دیگر می گویند زیرنویس بیشتر به درد مخاطبان فیلم های هنری می خورد. تولیدکنندگانی که فیلم هایشان را به کشورهای بزرگتر ارسال می کنند بر این باورند که افزودن زیرنویس روش بهتری است برای بومی سازی فیلم ها زیرا مخاطبان محلی بیشتر از فیلم لذت می برند.
– بومی سازی فیلم ها برای پذیرش محتوای دوبله توسط مخاطبان، ضروری است. تولیدکنندگان به دنبال بومی سازی مناسب فیلم های خود هستند. بومی سازی که مخاطبان بتوانند بر اساس منابع فرهنگی خود از فیلم لذت ببرند و شوخی های آن را درک کنند. به طور مثال، هنگامی که آرنولد شوارتزنگر در فیلم «نابودگر ۲» گفت «هاستا لا ویستا بیبی» که مخاطبان آمریکایی به آن خندیدند ولی اکثر آنها معنی این جمله معروف را درک کردند زیرا با زبان اسپانیایی آشنا بودند. ولی در زبان اسپانیایی خیلی بد ترجمه شده بود (بعدا می بینمت عزیزم) و تاثیر خنده دارش را از دست داده بود. بنابراین در نسخه اسپانیایی دوبله شده، تولیدکننده برای حفظ کمدی بودن آن از معادل «خداحافظ عزیزم» استفاده کرد بود.
– ترجمه شوخی ها به هر شکلی کار سختی است. با این حال در دوبله درک جوک ها برای مخاطبان راحت تر می شود زیرا برخی از جزئیات متنی را می توان بر اساس فرهنگ مخاطبان مقصد ترجمه کرد.
نواقص دوبله
از آنجایی که ممکن است دوبله روش بهتری برای ترجمه فیلم باشد، نواقصی را نیز در بر دارد. هنگام استفاده از دوبله برای ترجمه فیلم جزئیات و وجه های زیادی را باید در نظر گرفت.
– انتخاب صداپیشه. در برخی موارد، از یک بازیگر برای دوبله بازیگر خاصی در تمامی فیلم های او استفاده می شود. بنابراین صدای این بازیگر با گوش مخاطبان عجین می شود. در ایتالیا در گذشته از یک صداپیشه برای دوبله صدای آل پاچینو و رابرت دنیرو استفاده میشد. با این وجود هنگامی که هر دو بازیگر در یک فیلم بازی می کردند، مخاطبان گیج می شدند و تولیدکننده می بایست از صداپیشه دیگری برای آل پاچینو استفاده می کرد. از آنجایی که مخاطبان به یک صداپیشه عادت کرده بودند با شنیدن صدای جدید سردرگم می شدند. این وضعیت در هلند دشوار بود زیرا در این کشور برای صدای تمامی بازیگران یک فیلم از یک صداپیشه استفاده می شود.
– هماهنگ سازی صدای بازیگران. اغلب تولیدکنندگان با هماهنگی صدای صداپیشه ها و حرکات لب بازیگران اصلی واجه هستند. معمولا صدای شخص صداپیشه با تاخیر شروع می شود در نتیجه حواس مخاطب پرت می شود.
روند ترجمه فیلم
همانند دیگر پروژه های ترجمه، روند ترجمه فیلم نیز کار پیچیده و خسته کننده ای است. ممکن است مشتری زیرنویس یا دوبله به چندین زبان خواهان ترجمه باشد. اصلی ترین نکاتی که هنگام ترجمه فیلم باید در نظر گرفت مسائل سیاسی، اقتصادی، ایدئولوژیکی و فرهنگی کشور مقصد هستند.
افزودن زیرنویس
برای ترجمه هر فیلم باید چندین مرحله انجام شود. کارهایی که تیم سازنده زیرنویس انجام می دهند:
– جمع آوری احتیاجات. این مرحله شامل تعریف ماهیت و حدود پروژه، زبان مد نظر مشتری و نحوه ارائه زیرنویس می باشد. نوع تبدیل نیز مشخص می شود (رسمی یا غیر رسمی). همچنین ساختار دستوری نیز بررسی می شود.
– ساخت منابع لازم برای ترجمه. شما به رونوشتی از ویدیو زبان اصلی و فایل زیرنویس زمان بندی شده به زبان مبداء نیاز دارید.
– مترجم دیالوگ ها را ترجمه می کند. رونوشت باید به زبان مقصد ترجمه شود. مترجم باید مطمئن شود که دیالوگ به درستی ترجمه شده و دستور زبان به کار رفته در آن نیز صحیح است.
– قالب زمانی و جمله بندی تنظیم شود. به این کار مهندسی زیرنویس می گویند در برخی زبان ها، مدت زمان ادای کلمات و عبارات بیشتر از زبان های دیگر است. به دلیل محدودیت های مکانی و زمانی و تعیین مدت زمان مناسب برای مخاطبان برای خواندن زیرنویس تیم حرفه ای کار ترجمه و ساخت زیرنویس را انجام می دهد. این کار برای اطمینان از تعادل بین زمان بندی و حفظ معنی اصلی زبان مقصد است.
– آزمایش تضمین کیفیت. افراد زبان اصلی برای اطمینان از راحتی خواندن زیرنویس و قابل فهم بودن آن ترجمه را بررسی می کنند. همچنین آنها ارتباط ترجمه و اجزای زبان اصلی را بررسی می کنند.
– مهندسی نهایی. در این مرحله مطمئن می شویم که زیرنویس با توجه به فرمت درخواستی مشتری تهیه شده است. زیرنویس ها می توانند برای نمایش در هنگام اجرا تهیه شوند مثلا زمانی که بصورت آنلاین ویدیو را همراه با زیرنویس نگاه می کنید. در حالت دیگر زیرنویس در داخل دیسکی که فیلم در آن است، قرار می گیرد.
دوبله فیلم
روند ترجمه فیلم خیلی راحت است. سخت ترین مرحله انتخاب صداپیشه است. کسانی که کار دوبله را انجام می دهند فیلم را به طور کامل تماشا می کنند. مدیر پروژه منابع اصلی را بررسی می کند و مترجمان بهتر را انتخاب می کند.
– به محض اتمام رونوشت فایل صوتی، به منظور ورود به مرحله ضبط صدا بومی سازی و زمان بندی می شود. فایل اصلی دوبله به عنوان راهنمایی برای تجزیه و تحلیل فریم به فریم، یادداشت برداری از مکث ها و صداهای عمومی و تن صداها، تهیه می شود.
– رونوشت به مترجم داده می شود. مترجم باید متن دوبله را با طول دیالوگ های زبان اصلی هماهنگ کند.
– متخصصان بومی سازی از ابزارهایی برای شمارش بخش های متن اصلی به منظور اقتباس صحیح ترجمه استفاده می کنند تا صدا و زمان دقیقا همانند فایل اصلی باشد.
– هنگامی که ترجمه فیلم نامه در حال انجام است، صداپیشه ها بازی می کنند.
– کارگردانان و مترجمان برای ضبط فیلم نامه ترجمه شده از صداپیشه های با استعداد استفاده می کنند تا گفتار و بیان مناسب و دقت زبانی داشته باشند.
– ویراستاران کنترل کیفیت دیالوگ های ترجمه شده را بررسی می کنند تا مطمئن شوند زمان بندی و همگام سازی لب ها درست و دقیق است. برخی از اصلاحات در این مرحله انجام می شود، مثلا کم یا زیاد کردن سرعت ویدیو به منظور همگام سازی بهتر لب ها.
– مهندسان صدای فایل صوتی ترجمه شده را آماده می کنند بنابراین می توان این فایل را روی ویدیو قرار داد.
برای انتخاب دوبله یا زیرنویس باید ببینید که کدام روش مناسب مخاطبان مقصد شما است. بگذارید مخاطبان زبان مقصد از کار عالی شما لذت ببرند. هنگامی که موفقیت برون مرزی فیلم ها و برنامه های تلویزیونی به چندین عامل بستگی دارد، ترجمه فیلم می تواند تضمین کند که مخاطبان خارجی قطعا فیلم و پیام مد نظر شما را درک می کنند.
